Onderhoud & Reparatie

Hier worden tips gegeven om reparaties of aanpassingen zelf ter hand te nemen. Deze informatie is niet alleen afkomstig van de fabrikant zelf, maar ook u kan hier aan bijdragen. Indien u zelf (nog) geen oplossing voor een probleem heeft gevonden, dan geen nood. Zeekajaks.NL zal proberen een oplossing te vinden en die vervolgens hier publiceren. Tevens worden wat onderhoudstips gegeven.

Beschadiging polyester

Indien het polyester weefsel van de zeekajak beschadigd raakt, maak dan de beschadigde plaats zo spoedig mogelijk goed schoon met zoet water. De beschadigde plaats moet volledig schoon, droog en vetvrij zijn alvorens een goede reparatie kan plaatsvinden. Indien door slijtage het polyester weefsel zichtbaar wordt, dan moet dit zo spoedig mogelijk (tijdelijk) afgedekt worden, bijvoorbeeld met plakband. Onbedekt polyester weefsel kan vocht opnemen. Het gebruik van epoxy, of kit op basis van siliconen, wordt afgeraden, omdat dit toekomstige reparaties met polyester bemoeilijkt of zelfs onmogelijk maakt. Het gaat hier te ver om aandacht te besteden aan alle facetten van polyester reparaties. Hiervoor wordt verwezen naar het boek "Praktijk-handboek kunststoffen" van Gerard Lok (ISBN 90 6410 353 4). Dit boek is verkrijgbaar bij de meeste watersportzaken en bij Poly-Service.

VCP Kabelscheg

Tot begin 2008 werd de VCP kabelscheg bediening gebruikt. De VCP kabelscheg bediening bestaat uit een schuifregelaar die door een RVS buis heen op een staalkabel is vastgeschroefd. Hierdoor wordt voorkomen dat de kabel kan verbuigen. Indien de borgschroef los komt, dan is enige kennis van de constructie nodig om dit eenvoudig te kunnen herstellen. Onder de kuiprand eindigt de slang waardoor de buis loopt. Deze slang is afgesloten met een kunststof dop. Door deze dop te verwijderen kan de buis uit de slang geduwd worden. Stel nu de kabel precies in, zoals dit zou gebeuren als er geen buis zou zijn. Schuif vervolgens de buis, zonder de kabel te bewegen, weer over de kabel heen en schroef de schuifregelaar door de buis heen weer vast op de kabel. Herplaats de dop op het uiteinde van de slang.

Rugband

De meningen over het comfort van een rugband zijn verdeeld. Enige tijd zijn Nigel Dennis zeekajaks geleverd met een verstelbare rugband met een klikgesp. De bevestigingsband kan in de klikgesp slippen. De klikgesp kan vervangen worden door een klemgesp. De rugband kan dan niet meer slippen en kan ook niet meer onverwacht losklikken.

Bij oudere Nigel Dennis zeekajaks komen de elastieken van de rugband centraal bij elkaar bij een beugeltje in het midden van het schot achter het zitje. De rugband zit beter als er twee beugeltjes zover mogelijk uit elkaar in elke bovenhoek worden bevestigd, waardoor elk elastiek afzonderlijk kan worden afgespannen.

Bevestiging reservepeddel

De elastieken in de V-vorm achter het dagluik voldoen niet voor de bevestiging van een tweedelige reservepeddel. Deze V-vorm kan aangepast/verlengd worden tot een volledige driehoek. Dit leidt tot een betere bevestiging van de reservepeddel op het achterdek.

Als de deelbare reservepeddel op het voordek vervoerd moet worden, dan kan het voorste dekelastiek verlengd worden zodat beide stelen één slag rondgedraaid kunnen worden voordat de bladen onder de overige dekelastieken worden geschoven. Het elastiek 'knelt' de stelen dan zodanig af dat de peddels 'brandingbestendig' bevestigd zijn.

Dekbelijning aanpassen

Af fabriek wordt de dekbelijning door alle dekfittingen gevoerd. Ten behoeve van reddingen is het aan te raden de dekbelijning niet door de tweede rij dekfittingen te leiden, op het voordek gezien vanuit de kuip. In het algemeen moet de dekbelijning ook niet extreem strak gespannen zijn; het moet mogelijk zijn dat de handen redelijk eenvoudig de lijnen vanaf het dek kunnen vastpakken.

Draagklossen

Af fabriek werden de draagklossen soms in een 'lus' door de punt bevestigd. Beter is het om de draagklos te bevestigen met een enkelvoudig koord door de punt en door de draagklos. Een achtknoop voorkomt dat het koord door de doorvoer schiet. Een enkel koord is veiliger in de branding; geen kans op het bekneld raken van vingers in een lus.

Voetpomp

Na vele jaren kan de metalen veer van een Henderson voetpomp breken door corrosie. Verder zou de rubber pompplaat kunnen verteren. Vervangende onderdelen zijn leverbaar.

Luikring

De luikringen van Nigel Dennis zeekajaks zijn gelijmd. Enige tijd zijn de luikringen extra geborgd met vier popnagels en daarna een tijd lang met twee kleine bouten. Dit wordt nu niet meer gedaan omdat is gebleken dat bij die gaten scheurtjes kunnen ontstaan. Voor het lijmen van een luikring is Sikaflex^®-252 in de kleur zwart nodig. Voorheen werd Sikaflex^®-221 aanbevolen, maar door wijziging in de chemische samenstelling, omstreeks 2010, wordt nu Sikaflex^®-252 geadviseerd. De werkwijze is als volgt:

• Verwijder de oude lijm grondig. De bovenkant van de luikrand en de onderkant van de luikring moeten ruw geschuurd worden.
• Ontvet de lijmvlakken met Aceton.
• Schuur de onderkant van de luikring nogmaals ruw op.
• Behandel de onderkant van de luikring met Sika^® Primer-210T en laat de met primer behandelde luikring tenminste 30 minuten drogen. Sika^® Primer-210T is bij de grotere watersportzaak verkrijgbaar in 30 ml flacons.
• Een stukje van het bovendek buiten het lijmvlak moet ingesmeerd worden met 'lossingmiddel' (verkrijgbaar bij de polyester handel). Als surrogaat kan ook kaarsvet gebruikt worden. Daarmee is het later eenvoudiger om de overtollige lijm weer netjes van het polyester dek te verwijderen.
• Leg een stuk plastic onder de luikopening om lijmdruppels op te vangen.
• Spuit de lijm gelijkmatig op de luikrand.
• Druk de luikring op de luikrand. Controleer of beide zijden bedekt zijn met lijm. Voorkom dat alle lijm uit de verbinding geperst wordt.
• Bedek de luikring met een plaat hout (bijvoorbeeld 30 bij 30 cm). Verzwaar deze plaat hout met een gewicht van 2 kilogram. Dit houdt de luikring op zijn plaats totdat de lijm hard is.
• Laat de lijm tenminste 8 uur drogen.
• Verwijder het gewicht en de houten plaat.
• Verwijder de overtollige lijm langs de luikring met behulp van een mes.

Lekkages

Niets is meer frustrerend dan een lekkende zeekajak. Hier volgen een aantal tips voor het zoeken naar de oorzaak en het verhelpen van een lekkage.

Schegkast: kabelscheg

De verbinding van de kabelslang met de schegkast kan gaan lekken. Een lekkage aldaar kan redelijk eenvoudig gevonden worden door de zeekajak op zijn kop te leggen en de schegkast te vullen met water. Met een spiegel kan dan worden gekeken of water binnensijpelt. Indien het achtercompartiment eerst wordt verwarmd, bijvoorbeeld door tijdelijk een lamp in het compartiment te leggen, en daarna het luik met het rubber deksel af te sluiten, dan ontstaat bij afkoeling een onderdruk, waardoor een eventuele lekkage zich sterker laat gelden. De bovengenoemde truc met het spiegel werkt dan niet. Maar als alleen de schegkast gevuld is met water, dan moet het water wel daar vandaan komen. Na drogen goed schoonmaken met aceton en de kabelovergang 'overschilderen' met polyesterhars.

Schegkast: koordscheg

Het koord en de elastieken lopen door een rubber slang die met slangklemmen is bevestigd op moffen op zowel de schegkast als onder het bovendek. Eventueel aandraaien slangklemmen.

Doorvoer schegkabelslang naar compartiment achter zitje

Deze vorm van lekkage wordt meestal geconstateerd na reddingen, waarbij de kuip vol water is geweest. Na drogen goed schoonmaken met aceton. De doorvoer kan met blanke polyesterhars worden ingesmeerd of volgegoten.

Schotten

Het betreft de verbinding van het schot met de romp. Deze vorm van lekkage is makkelijk te vinden door een compartiment gedeeltelijk met water te vullen en de kajak in diverse standen even te laten rusten en kijken of er water tussen schot en romp sijpelt naar het naastliggende compartiment. De plaats van de lekkage markeren. Na drogen goed schoonmaken met aceton. Daarna 'overschilderen' met polyesterhars. Indien de lekkage te wijten is aan een (gedeeltelijk) losgeraakt schot, dan is een uitgebreidere reparatie noodzakelijk.

Dekfittingen

Een lekkage bij een dekfitting is eenvoudig te vinden door een compartiment met zo'n 10 liter water te vullen en daarna het luik met het rubber deksel af te sluiten. Nadat de zeekajak is omgedraaid kan elke dekfitting geïnspecteerd worden op lekkage. Voor een kleine lekkage is geduld nodig of moet er meer water in het compartiment gegoten worden om de waterdruk te verhogen. Lekkende dekfittingen markeren. Na drogen goed schoonmaken met aceton. Daarna aan de binnenkant 'overschilderen' met polyesterhars.

Bevestiging kompas in bakje

Soms zijn de schroefjes niet dichtgesmeerd met polyesterhars. Tegenwoordig wordt door de fabriek het kompas met bouten en moeren in het bakje bevestigd wat minder kans op lekkage geeft.

Drukverschillen

Een zeekajak die de fabriek verlaat zou 100% waterdicht moeten zijn. Dit wordt direct geconstateerd als door drukverschillen de rubber luikdeksels bol of hol gaan staan. Deze situatie is erg geruststellend, maar dit is op de lange duur niet zo gewenst. Zodra men zich er van vergewist heeft dat de zeekajak inderdaad waterdicht is, dan kan in het midden van elk schot een gaatje van 1 mm gemaakt worden. Dit is vooral te adviseren bij lichgewicht zeekajaks. Door extreme temperatuurverschillen, bijvoorbeeld warme lucht en koud water, kan het drukverschil zo groot worden dat het polyester vervormd en mogelijk beschadigd raakt (zie foto). En bij grote onderdruk kunnen minuscule gaatjes opeens voor onverwacht grote hoeveelheden water in de compartimenten leiden. Indien men op een later tijdstip de waterdichtheid wil controleren dan kunnen de zelfgemaakte gaatjes in de schotten eenvoudig met plakband worden gedicht. Na het vinden en opheffen van de lekkage kan het plakband weer verwijderd worden. Een gaatje van die diameter en op die plaats in een schot zorgt niet voor een noemenswaardige lekkage; en dan nog alleen als de kuip langdurig vol water staat.

Drukluikdeksels

Een veel eenvoudiger manier om lekkages op te sporen is met behulp van drukluikdeksels. Een drukluikdeksel kan zelf gemaakt worden met behulp van een luikdeksel en een autobandventiel dat met Sikaflex^®-252 in het luikdeksel wordt gelijmd. Alle lekkages kunnen dan met een wasmiddel sopje worden opgespoord. De schegkast kan met een drukluikdeksel op dichtheid worden gecontroleerd door de schegkast met plakband af te plakken en dit plakband evtentueel van één gaatje te voorzien. Het opbollen van het plakband of schuimbellen verraden dan een lekkage. Er is niet veel druk nodig om een lekkage te vinden. Extreem oppompen van het drukluikdeksel kan de kajak beschadigen. Soms is er een 'open' verbinding tussen dagluik en achterluik langs schegbuis. In dat geval kan volstaan worden met één drukluikdeksel van 24 cm. Het 1 mm ontluchtingsgaatje in de schotten is te klein om effectief een lekkage in het dagluik via druk in het achterluik te vinden.

Onderhoud en gebruik

Het wordt aangeraden de rubber luikdeksels te verwijderen en uit de zon te bewaren als de zeekajak niet gebruikt wordt. NDK (en Kayaksport) luikdeksels gaan veel langer mee dan vergelijkbare VCP luikdeksels. Alle NDK zeekajaks worden vanaf 2006 geleverd met ronde NDK luikdeksels of ovale Kayaksport deksels.

Sla de zeekajak droog op en, indien mogelijk, buiten bereik van direct zonlicht; bij voorkeur op zijn kop en afgedekt. In een vochtige omgeving kan de zeekajak aangetast worden door osmose. Bovenmatige blootstelling aan UV zal de gelcoat na een periode van drie jaar gaan beïnvloeden. Indien de zeekajak wordt opgeslagen buiten bereik van UV zullen 'sterkraken' pas na een veel langere periode zich openbaren; vanaf tien jaar.

Indien de zeekajak niet in beugels op de auto wordt getransporteerd, dan wordt geadviseerd de zeekajak op zijn kop op de dakdragers te bevestigen en bovendien de vóór- en achterpunt aan de vóór- en achterkant van de auto te zekeren.

Bij vertrek vanaf een (grind-) strand kan de schegkast verstopt raken waardoor de scheg (tijdelijk) niet meer bediend kan worden. De kans hierop kan verkleind worden door achterwaarts te vertrekken.

Een nieuwe zeekajak kan, ondanks inspectie in de fabriek, nog wel eens scherpe randjes in de compartimenten hebben. Deze scherpe randjes kunnen uitrusting beschadigen of zelfs verwondingen veroorzaken. Het verdient de aanbeveling om met een spiegeltje te inspecteren of er scherpe randjes zijn en als dit het geval blijkt te zijn, deze weg te schuren met schuurpapier korrel 40.